Bà Ninh, 53 tuổi, ở Bến Tre, bị bong gân nên tự mua thuốc giảm đau uống, sau đó nôn ra máu, xuất huyết dạ dày.
Dược sĩ Nguyễn Thị Trang, khoa Dược, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, ngày 25/8 cho biết, bệnh nhân vào viện khám, tường thuật tư ngày trước bà tới hiệu thuốc mua thuốc giảm đau celecoxib uống trị sưng đau và bong gân ở mắt cá chân. Khi đó, bà cũng đang điều trị tăng huyết áp và rung nhĩ (một bệnh tim mạch) bằng thuốc bisoprolol 5 mg và rivaroxaban 20 mg. Khi mua thuốc giảm đau, bà không thông tin với dược sĩ biết mình đang sử dụng thuốc trị bệnh tim mạch.
bác bỏ sĩ Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM chẩn đoán bệnh nhân bị xuất huyết dạ dày nghi do thuốc giảm đau celecoxib. Bà ngưng celecoxib và sử dụng thuốc kháng đông. Sau khi nội soi cầm máu và điều trị nội khoa, tình trạng bệnh nhân mới ổn định, được xuất viện.
Dược sĩ Nguyễn Thị Trang (phải) tư vấn sử dụng thuốc cho người bệnh. Ảnh Bệnh viện cung ứng.
Các bác bỏ sĩ cho biết bà Ninh đang điều trị bệnh tim mạch với thuốc kháng đông là rivaroxaban, có nguy cơ gây xuất huyết. Trong khi đó, thuốc giảm đau bà tự ý mua và sử dụng là celecoxib lại có tác dụng phụ gây viêm loét dạ dày và nặng hơn là có thể chảy máu dạ dày.
Việc phối hợp nhì thuốc như vậy làm tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa. Trường hợp này, nếu bệnh nhân trao đổi kỹ với bác bỏ sĩ, dược sĩ thì có thể giảm đau không sử dụng thuốc, như chườm đá chỗ bong gân. Hoặc, nếu đau nhiều thì sử dụng paracetamol trước.
Theo dược sĩ Trang, thuốc celecoxib nhưng mà bệnh nhân sử dụng thuộc nhóm NSAID. Đây là nhóm các thuốc giảm đau kê đơn, sử dụng cho các cơn đau khi viêm, thoái hóa khớp… Do tác dụng phụ xấu tới tiêu hóa, bác bỏ sĩ thường kê liều thấp nhất và trong thời kì ngắn nhất có thể.
Sử dụng thuốc nhóm NSAID có thể làm tăng nguy cơ bị tổn thương thận cấp và các biến cố trên tim mạch. khác lạ, phụ nữ mang thai từ tháng thứ 6 thai kỳ là đối tượng chống chỉ định sử dụng NSAID, vì nguy cơ tổn thương thận, tim, phổi có thể gây tử vong cho thai nhi.
Các thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol (OTC), dành cho các cơn đau nhẹ, được các bác bỏ sĩ tiến công giá khá an toàn. Tuy nhiên, nhóm thuốc này vẫn có tác dụng phụ. Trên thực tế, nhiều trường hợp bị ngộ độc paracetamol do sử dụng không đúng cách, dẫn tới suy gan cấp, đe dọa tới tính mệnh.
Nhóm opioid, là thuốc giảm đau mạnh nhất thuộc nhóm thuốc kê đơn. nổi trội nhất là morphin, fentanyl, tramadol, được bác bỏ sĩ kê điều trị cho bệnh nhân ung thư, đau sau mổ. Tác dụng phụ rõ rệt nhất của nhóm này là buồn nôn, táo bón, lệ thuộc thuốc. Nếu tuân thủ điều trị, được giám sát y tế sát sao, hiệu quả giảm đau tốt, chất lượng cuộc sống người bệnh được cải thiện. Tuy nhiên, người bệnh có thể nghiện thuốc, ức chế hô hấp, thậm chí nguy hiểm tính mệnh nếu sử dụng không đúng chỉ định.
“Sử dụng thuốc giảm đau như con dao nhì lưỡi, nếu không sử dụng hợp lý sẽ để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng”, dược sĩ cảnh báo.
Dược sĩ Đặng Nguyễn Đoan Trang, Trưởng khoa Dược, thông tin thêm, tình trạng người bệnh tự mua thuốc giảm đau, tự quyết định liều sử dụng hiện nay rất phổ quát. Một số người ngại đi tái khám định kỳ nhưng mà tự mua thuốc giảm đau theo đơn thuốc cũ. Thực tế, tình trạng bệnh thường diễn biến khác nhau theo thời kì, cần được bác bỏ sĩ điều chỉnh lại thuốc để đảm bảo hiệu quả, hạn chế tối đa tác dụng phụ có thể gặp phải.
Dược sĩ Đoan Trang khuyên khi sử dụng thuốc giảm đau phải có sự tư vấn của bác bỏ sĩ hoặc dược sĩ. song song, người bệnh cần cung ứng trọn vẹn thông tin về triệu chứng, mức độ đau, tiền sử sử dụng thuốc điều trị… để giúp dược sĩ lựa chọn loại thuốc giảm đau thích hợp, tránh các biến chứng có thể xảy ra. Người bệnh không được tự ý nhai, bẻ hay nghiền viên thuốc hay tự thay đổi liều sử dụng, mua thêm thuốc hoặc ngưng thuốc đột ngột.
Trước khi sử dụng thuốc, người bệnh nên chủ động kiểm tra thành phần hoạt chất trên bao phân bì, tờ hướng dẫn sử dụng để tránh nguy cơ quá liều, do uống nhiều thuốc cùng một lúc. Người bệnh biết các chống chỉ định, liều sử dụng tối đa, tác dụng phụ có thể xảy ra để cân nhắc sử dụng.
Thư Anh