Mỹ từ chối hợp tác quốc tế phát triển vaccine Covid-19

Quyết định được Nhà Trắng đưa ra hôm 2/9. Lý do là Mỹ không muốn bị hạn chế do các nhóm đa phương như Tổ chức Y tế toàn cầu (WHO).

COVAX là kế hoạch do WHO và Liên minh Vaccine Gavi đồng dẫn đầu, với mục tiêu phân phối các liều chủng ngừa Covid-19 tới tất cả khu vực trên toàn cầu, bao gồm những nước thu nhập thấp, đảm bảo quyền đồng đẳng tiếp cận chương trình tiêm phòng. Dự án quy tụ 172 quốc gia.

Judd Deere, phát ngôn viên Nhà Trắng, cho biết: “Mỹ sẽ tiếp tục thu hút các đối tác quốc tế, đảm bảo xoá sổ nCoV. Nhưng chúng tôi không muốn bị hạn chế do các tổ chức đa phương, chịu tác động từ WHO và Trung Quốc”.

Theo Washington Post, quyết định này sẽ tạo ra trở ngại lớn đối với Mỹ trong cuộc đua vaccine. Nó để lại nhiều rủi ro, gạt đi thời cơ tiếp cận với hàng loạt “ứng viên” tiềm năng khác.

Lawrence Gostin, giáo sư luật y tế toàn cầu tại Đại học Georgetown, nhận định: “Mỹ đang tiến công một canh bạc lớn bằng chiến lược độc bước của mình”.

Kendall Hoyt, giáo sư trợ lý tại Trường Y Geisel của Dartmouth, ví động thái trên với việc lựa chọn không mua bảo hiểm. Theo Hoyt, Mỹ đáng lẽ nên tiếp tục theo đuổi các thỏa thuận song phương cùng các doanh nghiệp dược phẩm, song song vẫn tham gia COVAX.

Quyết định của Mỹ cũng sẽ tác động tới tình hình tại một số khu vực khác.

Các chuyên gia cho biết ý tưởng đằng sau dự án của WHO và Gavi là hạn chế tích trữ, tập trung tiêm chủng đồng đều cho những người có nguy cơ nhiễm bệnh cao ở mọi quốc gia. Đây được coi là chiến lược đem lại kết quả khả quan và tiêu tốn ít tiêu xài.

Sự vắng mặt của Mỹ phần nào khiến mục tiêu này trở thành nan giải hơn. Suerie Moon, đồng giám đốc Trung tâm Y tế Toàn cầu tại Viện Nghiên cứu Quốc tế và Phát triển Geneva, cho biết: “Việc Mỹ tuyên bố không tham gia vào bất kỳ nỗ lực đa phương nào liên quan tới vaccine là một cú sốc thực sự”.

Kịch phiên bản xấu nhất là tất cả vaccine từ Mỹ đều thất bại, khiến nước này không còn lựa chọn nào để tiêm chủng cho người dân do đã từ chối hợp tác quốc tế.

Viễn cảnh khác là một “ứng viên” được phê duyệt, song quốc gia quyết định tích trữ nguồn cung, ưu tiên tiêm chủng cho công dân mình, bao gồm cả những người có nguy cơ nhiễm bệnh thấp, trong khi các nước khác không có vaccine.

Các chuyên gia về an toàn y tế chỉ ra ít nhất nhì vấn đề với chiến lược trên.

Thứ nhất, vaccine mới không đủ tài năng bảo vệ hoàn toàn cho tất cả mọi người. Một phòng ban dân Mỹ vẫn sẽ bị tác động do các ca bệnh nhập khẩu, khác lạ khi mở cửa trở lại biên giới.

Thứ nhì, sự phục hồi của Mỹ phụ thuộc và nền kinh tế ở các khu vực khác. Nếu phần lớn quốc gia trên toàn cầu vẫn trong tình trạng đóng cửa, chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ bị gián đoạn.

Chính phủ các nước thu nhập thấp khác lạ quan tâm tới dự án COVAX, ủng hộ cách tiếp cận đa phương đối với sức khỏe đồng đội.

WHO lập luận các quốc gia không cần lựa chọn một phương án duy nhất. Họ hoàn toàn có thể theo đuổi cả nhì chiến lược: ký kết thỏa thuận song phương với hãng dược và tham gia chương trình toàn cầu.

Thục Linh (Theo Washington Post)