Trẻ sinh non dưới 30 tuần ngày một tăng, do thất thường ở mẹ và thai nhi; nhờ tiến bộ y khoa, việc giữ thai, chăm sóc trẻ sinh non đã tốt hơn.
Thông tin do bác bỏ sĩ chuyên khoa II Nguyễn Bá Mỹ Nhi – Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM san sớt tại buổi Tọa đàm “Mang thai an toàn, sinh con khỏe mạnh”, vừa diễn ra trên VnExpress. Chương trình còn có sự tham gia của Tiến sĩ, bác bỏ sĩ Cam Ngọc Phượng – Giám đốc Trung tâm Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM; Thạc sĩ, bác bỏ sĩ Lê Phan Kim trâm – Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM.
Vì sao trẻ sinh non?
bác bỏ sĩ Mỹ Nhi cho biết, số trẻ sinh non ở VN (trước 34 tuần) có xu hướng tăng. Ngày càng nhiều trẻ sinh cực non ở các tuần 24, 25, 26, 27, dưới một kg – vốn ít xuất hiện hơn chục năm trước. Mỗi năm trái đất có khoảng 15 triệu trẻ sinh non; trong đó, có một triệu trẻ tử vong.
Nguyên nhân có thể do mẹ mắc bệnh mạn tính: cao huyết áp, đái tháo đường, bệnh nội tiết như cường giáp, nhược giáp, suy giáp, tiền sản giật, quái dị tử cung, từng nạo phá thai… thân thể không cung ứng toàn vẹn chất dinh dưỡng cho thai nhi trong các trường hợp nhau trung phong, thiểu năng nhau thai dễ gây ra tình trạng sinh non.
Thai phụ từ 35 tuổi trở lên, làm việc nặng, stress quá mức trong thời kì mang thai cũng làm tăng nguy cơ sinh sớm. Nguyên nhân khiến trẻ sinh non tháng còn liên quan tới thất thường như vỡ ối non, đa ối, đa thai, thai quái dị…
Mẹ bầu cần tuân thủ lịch khám thai để tầm soát, dự phòng các biến chứng có thể dẫn tới sinh non. Người có nguy cơ mắc tiền sản giật cần được theo dõi nghiêm nhặt trong 3 tháng đầu. Ba tháng giữa, tuần 24-28 cần tầm soát đái tháo đường. Ba tháng cuối thai kỳ, bác bỏ sĩ sẽ thăm khám kỹ, sẵn sàng cho cuộc sinh, dự báo nguy cơ sinh non như: trước đây người mẹ có vết mổ, có tình trạng nhau cài răng lược, nhau trung phong, thiểu năng nhau thai…
Với người mang song thai, từng sinh non (sinh lúc thai chưa tròn 34 tuần, nhị lần mang thai và đều sinh trước khi thai đạt độ tuổi trưởng thành, tuổi thai ngày càng ngắn…) càng cần thăm khám thai nghiêm nhặt hơn.
“Không chỉ phụ nữ từng sinh non nhưng mà người mang thai lần đầu cũng nên khám thai định kỳ toàn vẹn, thực hiện các xét nghiệm giúp phát hiện thất thường từ sớm để can thiệp kịp thời”, bác bỏ sĩ Mỹ Nhi nói thêm.
bác bỏ sĩ Mỹ Nhi (bên phải) và bác bỏ sĩ Ngọc Phượng (bên trái) nhận nhiều câu hỏi của độc giả tư vấn về việc mang thai an toàn, nuôi con khỏe mạnh.
Bà bầu nên lưu tâm tới những dấu hiệu thất thường như các cơn co thắt tử cung nhưng ở tuổi thai sớm. Với người đã từng sinh non, để dự phòng ở lần mang thai sau, cần nêu rõ tiền thai của phiên bản thân như sinh non bao nhiêu tuần, thời kì sinh (như vào bệnh viện là sinh liền, sinh ra một em nhỏ nhắn còn sống…). vì đây là những dấu chỉ báo cho thấy có thể sinh non một lần nữa. bác bỏ sĩ sẽ sàng lọc độ dài cổ tử cung ở tuần 18 và 20. Những phụ nữ từng một lần sinh non, ít nhất dưới 34 tuần, tiền căn sẩy thai liên tục, tuổi thai nhỏ dần… cần đặt thuốc, khâu eo (nếu dưới 24 tuần), trên 24 tuần thì vừa đặt thuốc vừa sử dụng vòng nâng.
Những tiến bộ của y khoa giúp cứu sống trẻ sinh non
Cứu sống và chăm sóc trẻ sinh non để trẻ phát triển khỏe mạnh là “trận chiến” vì mất nhiều thời kì, yêu cầu bác bỏ sĩ nhiều kinh nghiệm, kỹ thuật cao, theo bác bỏ sĩ Ngọc Phượng. vì các nhỏ nhắn gặp biến chứng, đe dọa tới tính mệnh, do não, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa, miễn nhiễm… chưa hoàn thiện.
Trong trường hợp trẻ sinh non hoặc cực non, vấn đề hồi sức sau sinh rất quan yếu, quyết định điều trị về sau. Hiện nay, trái đất có phác đồ giờ “vàng”, nhấn mạnh tầm quan yếu của việc xử trí 60 phút đầu sau khi trẻ sinh. bác bỏ sĩ có thể ổn định thân nhiệt, giúp nhỏ nhắn không suy hô hấp, thiết lập đường truyền tĩnh mạch để truyền dung dịch nuôi ăn…
Phương pháp điều trị cho trẻ sinh non trên trái đất theo chiều hướng ít xâm lấn và VN đã làm chủ những kỹ thuật này. Như tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bác bỏ sĩ đặt catheter rốn vào đường thở để nhỏ nhắn thở bằng mũi, thay vì đặt nội khí quản hay cho nhỏ nhắn thở máy vì cai thở máy cho trẻ sinh non rất khó.
bác bỏ sĩ Ngọc Phượng (bên phải) hội ý với bác bỏ sĩ Kim trâm (bên trái) khi nhận các câu hỏi của độc giả. Các bác bỏ sĩ trấn an các gia đình có nhỏ nhắn sinh non không nên quá lo lắng nhưng cần tuân thủ các hướng dẫn của bác bỏ sĩ để phát triển phổ quát.
Chăm sóc trẻ sinh non yêu cầu tất cả quy trình, thủ thuật phải chuẩn, tuân thủ nguyên tắc về rửa tay, xử lý dụng cụ đúng quy trình. Kiểm soát nhiễm khuẩn quyết định vấn đề nuôi em nhỏ nhắn sinh non thành công hay thất bại. bác bỏ sĩ Ngọc Phượng dẫn chứng có trường hợp nuôi em nhỏ nhắn sinh non tới một tháng nhưng sau đó em nhỏ nhắn bị nhiễm khuẩn bệnh viện và không qua khỏi. Nhiễm khuẩn bệnh viện nếu không làm tốt thì chỉ như xây lâu đài trên cát và cần khác lạ quan tâm.
Chăm sóc trẻ sinh non
Trẻ sinh non có thể được xuất viện khi bệnh nền ổn định, tăng 30-50 gram trong 3 ngày liên tục. Trẻ có thể tự kiểm soát thân nhiệt, tức ra khỏi lồng ấp nhưng mà vẫn không hạ thân nhiệt, ổn định nhiệt độ, trẻ tự đảm bảo hô hấp (tự thở, không cần tương trợ nhưng mà không ngưng thở kéo dài, không tím), tự bú sữa. Trước khi xuất viện, bác bỏ sĩ sẽ kiểm tra toàn diện thân thể, tầm soát tới 73 bệnh lý thông qua gói tầm soát toàn diện. Trẻ cần tái khám theo lịch để tầm soát thính lực, bệnh lý võng mạc và các bệnh thường gặp.
bác bỏ sĩ Kim trâm tư vấn phụ huynh cần lưu ý phòng các bệnh đang vào cao điểm như sốt xuất huyết, thủ công mồm, viêm đường hô hấp.
bác bỏ sĩ Kim trâm san sớt thêm, nuôi trẻ sinh non nói riêng và các nhỏ nhắn nói chung là quá trình yêu cầu sự đầu tư, săn sóc của phụ thân mẹ, cả về thời kì, công sức, nhất là những tháng năm đầu đời. Từ sơ sinh tới 5 tuổi, các nhỏ nhắn thường xuyên mắc bệnh vì đây là thời đoạn hệ miễn nhiễm chưa hoàn thiện. Từ 6 tháng tuổi, kháng thể của mẹ truyền sang con giảm dần, trong khi năng lực tạo miễn nhiễm của trẻ chỉ gần hoàn chỉnh từ 3 tuổi về sau. Trẻ sinh non thường có sức đề kháng kém hơn, lại càng dễ mắc bệnh.
Những bệnh truyền nhiễm có vaccine dự phòng như bạch hầu, sởi, ho gà, phế truất cầu…, trẻ cần tiêm ngừa toàn vẹn. thủ công mồm chưa có vaccine hoặc sốt xuất huyết dù đã có vaccine nhưng chưa được FDA phê duyệt để sử dụng rộng rãi thì giải pháp phòng bệnh quan yếu là rửa tay, vệ sinh thân thể, vệ sinh môi trường sống…
Từ thời đoạn mang thai tới khi sinh con, người mẹ cần có cơ chế dinh dưỡng toàn vẹn, thăng bằng. Khi trẻ ra đời, cơ chế dinh dưỡng cho con cũng rất quan yếu, bú sữa mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu, nhất là với nhỏ nhắn sinh non cần tăng cường sức đề kháng qua nguồn giàu dinh dưỡng này.
Theo các bác bỏ sĩ, mang thai an toàn, nuôi con khỏe mạnh là cả hành trình dài, người mẹ cần trang bị tri thức để chăm sóc sức khỏe phiên bản thân và em nhỏ nhắn đúng cách. Có như thế, con mới phát triển toàn diện thể chất, trí tuệ, bậc phụ thân mẹ tận hưởng niềm hạnh phúc nhìn con trưởng thành, vui khỏe mỗi ngày. Xem cụ thể tư vấn của bác bỏ sĩ cho các độc giả khi tới đây.
Các bác bỏ sĩ tại buổi tọa đàm. Từ trái qua: Thạc sĩ, bác bỏ sĩ Lê Phan Kim trâm; Tiến sĩ, bác bỏ sĩ Cam Ngọc Phượng; bác bỏ sĩ chuyên khoa II Nguyễn Bá Mỹ Nhi.
Minh Tú – Ngọc An (Ảnh: Hữu Khoa)